शेतकरी मका पीक लागवड केल्यानंतर अळी नियंत्रण करण्यासाठी बरेच फवारणी करतात. पण मका पिकावरील लष्करी अळी नियंत्रण होत नाहीत. कारण, लष्करी अळीचा एकदा प्रादुर्भाव झाला की नियंत्रण करणे फार अवघड होऊन बसतं आणि नुकसानीची पातळी ओलांडली की मका पिक पूर्णपणे नष्ट होते. त्यामुळे उत्पन्न तर होत नाही व कडबा सुद्धा जनावरांसाठी साठी तयार होत नाहीत. पण शेतकरी रसायनांचा भरमसाठ वापर करतात व या अळीवर नियंत्रण मिळवण्याचे टार्गेट पूर्ण करतात. पण अळी नियंत्रण होतच नाहीत. पण हे मका पीक जनावरांच मुख्य अन्न असल्याने मका पिकांची फार मोठ्या प्रमाणात पेरणी केली जाते. त्यामुळे रसायनांचा वापर शक्यतो टाळावा लागतो. म्हणून सेंद्रिय पद्धतीने काय उपाययोजना करता येतील हे सांगण्याचे काम मी सेंद्रिय शेती अभ्यासक निखिल तेटू सांगत आहेत.
लष्करी अळीच्या अशा प्रजनन पद्धतीमुळे सेंद्रिय असूद्यात किंवा मग रासायनिक पद्धतीच्या व्यवस्थापनामध्ये किडीचा प्रादुर्भाव झाल्यानंतर उपाययोजना करायला गेलो आणि एक दोन दिवस जरी फवारणी लेट झाली तरी कीड नियंत्रणा बाहेर जाते. त्यामुळे आपण अगोदरच सतर्क राहायचं आहे. पेरणी केल्यानंतर साधारणपणे मका पिक ८-१० दिवसांत पूर्णपणे उगवून येते. त्यानंतर पुढच्या ५-६ दिवसांत आपण घरी बनवलेल्या १५ टक्के निंबोळी अर्काची ५० मिली प्रती १५ लिटर पाणी घेऊन याप्रमाणात फवारणी करायची आहे. त्यानंतर पुढची प्रत्येक फवारणी दर १०-१२ दिवसांनी घ्यायची आहे. दुसरी फवारणी म्हणजेच पेरणी नंतर २० दिवसांनी ताक-अंडी-गूळ-हिंग- काळी मिरी द्रावणाची घ्यायची आहे. तर ताक अंडी द्रावणाची फवारणी घेण्यासाठी १५० मिली प्रती १५ लिटर पाणी याप्रमाणात घ्यायची आहे. ताक अंडी लष्करी अळी नियंत्रणाच काम तर करतच सोबतच संजीवक टॉनिक, बुरशीनाशक आणि किडीनाशक म्हणून देखील काम करत त्यामुळे चांगला फायदा मिळतो.
अमेरिकन लष्करी अळी प्रवास क्षमता खूप असते. १५ दिवसांत २००० किमी प्रवास करते. यामुळे दुर्गम, दूरच्या भागातील मका पिक शोधून तेथे सुद्धा अंडी घातली जात असल्याने तेथेही प्रादुर्भाव आढळून येतो. लष्करी अळीची मादी पतंग एकावेळी २००-३०० अशा पद्धतीने ७ ते ८ वेळा २०००-२२५० अंडी देते. यामुळे किडीच्या संख्येत अगदी कमी वेळात प्रचंड मोठी वाढ होऊन प्रादुर्भाव लवकर पसरतो. लष्करी अळी मका पिका सोबतच इतर पिकं जसं की ज्वारी, गह, ऊस, हरभरा, भाजीपाला आणि अजून ७०-८० पिकांवर आपली उपजीविका करते. यामुळेच ही कीड जास्त वेळ सूक्ष्म अवस्थेत न जाता हिचा जीवनक्रम कायम चालूच राहतो आणि एका वर्षात ७ ते ८ पिढ्या होत असल्याने यांची संख्या जास्त पटीने वाढत जाते. आता ३० दिवसांनी तिसरी फवारणी आपल्याला घरी बनवलेल्या दशपर्णी अर्काची घ्यायची आहे. त्यासाठी ८०-९० मिली दशपर्णी अर्क प्रती १५ लिटर पाणी याप्रमाणात घेऊन फवारणी करायची आहे. त्यानंतर नक्की हा शेतकऱ्यांनी पर्याय करावा.
दरवर्षी पिकांची फेरपालट करावी आणि आंतरपीक पद्धतीचा अवलंब करावा. जमिनीची जेवढी मशागत चांगली होणार तेव्हढी किडी, रोग, बुरशी कमी होतील. आणि पिकांचे उत्पादन वाढतील आणि पीक सेंद्रिय पद्धतीने तयार झाल्याने जनावरांना कडबा विषमुक्त खायला मिळतील त्यामुळे दुधाळ जनावरांच्या दुधात वाढ होतील आणि दुधातील पौष्टिक फॅटचे प्रमाण वाढतील. आणि शेतीवरील रासायनिक खर्च कमी होतील. आणि सेंद्रिय शेती पद्धती व्यवस्थापन केल्याने शेतीवरील खर्च कमी होऊन सेंद्रिय कर्ब वाढ नक्की होतील.
पुढे जर तुम्हांला अशीच माहिती पाहिजे असेल तर या
यट्यूब चैनल माहिती प्रशिक्षण ला सबस्क्राईब करा.
फेसबुक पेज ला फॉलो करा.
टेलिग्राम गृपला जॉइन् व्हा.
धरतीशास्त्र जैविक निविष्ठा मार्गदर्शन केंद्र कु- हा, अमरावती. शेतकरी मित्र निखिल तेटू +919529600161 / +917721881560
0 टिप्पण्या
जैविक निविष्ठा मार्गदर्शन केंद्र
कु- हा , अमरावती.जैविक शेतकरी मित्र निखिल मधुकर तेटू 9529600161